یک موسسه عمومی و غیر دولتی میباشد که شخصیت حقوقی دارد و به لحاظ امور مالی مستقل میباشد. این مجموعه از کارمزدهای دریافتی و سهمی از حق پذیرش شرکتها در بورس و درآمدهای مربوطه دیگری اداره می شود. این سازمان در سال ۱۳۸۴ و از محل وجوه امانی شورای بورس تامین شد.
قبل از تاسیس سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۸۴ سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به صورت همزمان موظف به نظارت و عملیات بازار اوراق بهادار تهران بود.اما با تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران توسط مجلس شورای اسلامی در تاریخ یکم آذرماه سال یکهزار و سیصد و هشتاد و چهار، عملیات مربوط به حوزه اجرایی تمام بورس ها به بورس اوراق بهادار تهران ، فرابورس ایران ، بورس کالای ایران و بورس انرژی که همگی در قالب شرکت های سهامی عام بودند واگذار شد.
بورس اوراق بهادار تهران
بورس اوراق بهادار تهران شرکت سهامی عام می باشد که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و معامله گران طبق قوانین مربوطه دادوستد می شود.ایده اولیه تاسیس و راه اندازی بورس اوراق بهادار در کشور ما به سال ۱۳۱۵ برمیگردد.در آن سال یک تیمی متشکل از کارشناسان هلندی و بلژیکی برای بررسی و تهیه و تنظیم قوانین و مقررات مربوطه به ایران آمدند.اما با شروع جنگ جهانی دوم،فعالیت آنها متوقف شد.در سال ۱۳۳۳ تشکیل بورس اوراق بهادار به اتاق بازگانی و صنایع و معادن ، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی سپرده شد و پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی قوانین لازم تهیه شد.
لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت سال هزا ر و سیصد و چهل وپنج در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در پانزدهم بهمن ماه سال هزار و سیصد و چهل و شش با ورود سهام دو مجموعه بانک صنعت و معدن و نیز نفت پارس شروع به کار کرد.
از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ تعداد شرکت های پذیرفته شده از ۱۰ بنگاه اقتصادی با سرمایه تقریبی ۶ میلیارد ریال به ۱۴۲ شرکت با بیش از ۳۰۸ میلیارد ریال افزایش یافت.با پیروزی انقلاب اسلامی تعداد شرکت های فعال از ۱۰۵ شرکت به ۵۶ شرکت کاهش یافت و علت آن مبارزه با نظام سرمایه داری و تملک اکثر شرکت ها توسط دولت بود.
دوره اول از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۷
در این دوره با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به عنوان بزرگترین مجتمع واحد های تولیدی و اقتصادی آن زمان و بعد از آن شرکت نفت پارس ، اوراق قرضه دولتی ، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس آباد آغاز شد.حجم معاملات تا سال ۱۳۵۷ از ۸۳ میلیارد ریال به ۱۵۰ میلیارد ریال افزایش یافت.طی پانزده سال فعالیت اولین دوره بورس در ایران،مجموعا سهام ۱۰۵ شرکت در این بازار پذیرفته شد.
دوره دوم از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷
با بروز اعتصابات و تعطیلی واحدهای تولیدی و بازرگانی در نیمه دوم سال ۵۷ بورس تهران به دلیل بی اعتمادی به دولت وقت و وضع مالی نامناسب شرکتها با سقوط سهام و کاهش حجم معاملات روبرو شد و به حالت نیمه تعطیل درآمد. به دلیل ملی شدن بانک ها و بیمه ها و صنایع کشور ، تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده از بورس خارج شدند.همچنین خرید و فروش اوراق قرضه به دلیل داشتن سود مشخص ربوی تشخیص داده شد . همچنین وقوع جنگ بین ایران و عراق ، باعث شد تا بازار بورس تا سال ۱۳۶۱ تعطیل شود.
دوره سوم از سال ۱۳۶۸ تا سال ۱۳۸۳
در بازه زمانی بین سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵ روند یکسانی بر بورس حکم فرما نبود. از سال ۱۳۷۶دوره نوینی در فعالیت بورس را تجربه کردیم.ایجاد فضاهای رقابتی سالم ، افزایش علاقه مندی و به کارگیری شیوه های موثر در تنظیم و نظارت ، از سال ۱۳۷۷ در بورس شاهد نشانه های مثبت و در نتیجه بازگشت رونق به بازار شد.
دوره چهارم از سال ۱۳۸۴ تا کنون
درحالی‌که شاخص کل در پایان سال ۱۳۸۴ به ۹٫۴۵۹ واحد رسیده بود، طی سال ۱۳۸۵ از مرز ۱۰٫۰۰۰ واحد عبور کرد و در نهایت در پایان سال مذکور ۹٫۸۲۱ واحد را تجربه کرد. همچنین کاهش چشمگیر معاملات سهام در سال ۱۳۸۴، با توجه به اقدامات مؤثر یادشده در سال ۱۳۸۵ به تعادل نسبی رسید. تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از ۴۲۲ شرکت در پایان سال ۱۳۸۳ به ۴۳۵ شرکت در پایان سال ۱۳۸۵ افزایش یافت.
از جمله رویداد های بسیار اساسی در این دوران می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تصویب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در آذر سال هزار و سیصد و هشتاد و چهار
تشکیل سازمان بورس و اوراق بهادار
تشکیل شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه
تشکیل بورس اوراق بهادار تهران
تشکیل شورای عالی بورس و اوراق بهادار
از سال ۱۳۸۹ سامانه معاملات آنلاین (برخط) راه اندازی و به مرور زمان باعث افزایش حجم معاملات گردید.
سوالات متداول
سایت سازمان بورس و اوراق بهادارچیست؟
پایگاه اینترنتی سایت سازمان بورس و اوراق بهادار (Securities & Exchange Organization) به نشانی seo.ir دارای تمامی اطلاعات مربوط به بورس و بازارهای وابسته به آن است که با کلیک بر روی این لینک می‌توانید وارد این سایت شوید
تلفن سازمان بورس و اوراق بهادارچنده؟
تلفن پشتیبان سامانه ۴۱۷۲۱۰۰۰ داخلی ۱ میباشد
اوراق بهادار بانکی چیست؟
اوراق بهادار ورقه ای است که به منظور تامین منابع مالی شرکت ها و بانک ها صادر میشود و دارای ارزش پولی بوده و قابلیت نقل و انتقال دارد. همچنین این اوراق انواع مختلفی داشته و به سه دسته کلی تقسیم می شود که شامل اوراق سهام، اوراق بدهی (اوراق مشارکت و قرضه) و اوراق مشتقه می باشد
سازمان بورس و اوراق بهادار تهران چیست؟
بورس اوراق بهادار تهران که در سال ۱۴۰۲ به بورس تهران تغییر نام داده شده، بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره میشود. همچنین سهام بورس اوراق بهادار تهران در بورس تهران عرضه شده‌است
اوراق بهادار چیست به زبان ساده
اوراق بهادار شامل سهام شرکتها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، اوراق قرضه منتشره شده توسط شرکتها یا واسطه‌های دولتی، سهام با اختیار معامله یا هرنوع اختیار معامله دیگر، واحدهای شراکت محدود و انواع مختلفی از ابزارهای رسمی سرمایه‌گذاری است که قابل معامله و تعویض باشند